FAMILY SEPARATION THROUGH IMMIGRATION: DRAMATISING ANECDOTAL EUROPEAN HISTORY

Tematem dwuletniego projektu międzynarodowego „FAIDRA – Rozdzielenie rodzin przez migrację: Dramatyzowane opowieści z historii Europy” była migracja wewnątrz Unii Europejskiej i jej konsekwencje dla rodzin.

Projekt FAIDRA wykorzystywał gatunek teatru dokumentalnego, używając do tego szerokiego wachlarza form ekspresji teatralnej, takich jak aktorstwo, lalki, teatr uliczny, szczudła,  mim, muzyka, teatr tańca i inne, oraz nowe technologie cyfrowe: wideo, działania cyfrowe, gra mobilna itd. Ostatecznym jego rezultatem projektu był spektakl, który jako indywidualne wydarzenie mógł być w całości lub w częściach wystawiany przez wszystkich partnerów.

Projekt rozpoczęły badania dotyczące migracji prowadzone przez wszystkich partnerów. Badania składały się z dwóch części. Pierwsza część bazowała na opublikowanych dokumentach i statystykach, a jej celem było zebranie informacji o tle migracji związanej z krajami biorącymi udział w projekcie. Partnerzy działali w parach, w które składały się z kraju przyjmującego i wysyłającego migrantów: Szwecja−Polska, Grecja−Bułgaria, Włochy−Rumunia. Profil migrantów, długość pobytu, proces otrzymywania obywatelstwa, przemiany czasowe elementów migracji to informacje, które zostały zebrane oraz przeanalizowane, by przedstawić profil emigracji i imigracji dla badanych krajów. Dla każdego uczestniczącego kraju został wybrany najbardziej adekwatny okres analizy oraz ustalone, czy przedmiotem zainteresowania jest emigracja czy imigracja.

Druga faza badań oparta była na wywiadach z ludźmi, którzy doświadczyli migracji jako migrujący pracownicy i pracowniczki bądź członkowie i członkinie ich rodzin. Szczególny nacisk został położony na kwestię separacji rodzin, w sytuacji tych migrantów i migrantek, których rodziny nie przyjechały z nimi do kraju przyjmującego. W trakcie tego etapu uczestnicy wywiadu byli rekrutowani poprzez lokalne społeczności migrantów.

Po zebraniu materiałów na podstawie badań, zorganizowane zostały praktyczne warsztaty, które zgromadziły, w każdym z uczestniczących w projekcie krajów, osoby biorące udział w wywiadach, wolontariuszy oraz głównych członków zespołu teatralnego. Warsztaty dawały uczestnikom możliwość przedyskutowania doświadczeń, o których opowiadali w wywiadach, i stworzenia historii zbierającej razem różne doświadczenia. Została ona uzupełniona o elementy społecznego, kulturowego i emocjonalnego kontekstu krajów wysyłających i przyjmujących. Idea „jednej Europy” bez granic przewijała się przez te historie, by zastanowić się nad możliwością jej realizacji w kontekście uwarunkowań społecznych i kulturowych oraz nad przyszłością swobodnego przepływu osób w krajach Unii Europejskiej. Warsztaty oparte były na metodach gier teatralnych, by włączyć wszystkich uczestników do wspólnego kreatywnego działania.

W pracy nad spektaklem partnerzy wykorzystali unikatową metodę, która pozwoliła na prezentowanie wersji roboczych poszczególnych aktów spektaklu i łączenie ich, by stworzyć jedno wspólne przedstawienie. Spektakl opierał się na łączonym scenariuszu złożonym z trzech aktów – przygotowanych na podstawie etiud zainspirowanych warsztatami praktycznymi i stworzonych przez trzy pary partnerów w trakcie poprzednich działań. Odpowiedzialność za poszczególne aspekty spektaklu została także podzielona pomiędzy partnerów: tekst, muzyka, ruch, komponenty wideo, scenografia, rekwizyty, reżyseria. Wersja końcowa przyjęła formę spektaklu opartego na modułach, które złączyły się w całość przedstawienia. Wspólne tło dla wszystkich części stanowiły muzyka, ruch, scenografia, światło i efekty wideo. Podczas przedstawienia każdy z aktorów wypowiadał kwestie w swoim języku. Tłumaczenia kwestii były wyświetlane na ekranie ponad sceną.

Przedstawienie zatytułowane „Green Button” zostało zaprezentowane czterokrotnie: dwa razy w Atenach (Grecja), raz w Smolyan (Bułgaria) i raz w Lund (Szwecja). Nagrania wideo spektaklu z angielskimi napisami jest dostępne na stronie internetowej projektu: http://faidraproject.eu.

Ostatnim elementem projektu była multimedialna wystawa, wykorzystująca rezultaty poprzednich etapów przedsięwzięcia i uzupełniona poprzez różne artefakty, zorganizowana osobno przez każdego z partnerów, ale według zasadniczo wspólnej koncepcji. Wystawy odbyły się w Atenach, Krakowie, Modenie, Smolyan, Lund i Iassi na początku 2018 roku.