Dostosowanie unijnych przepisów prawa autorskiego do ery cyfrowej

W ramach strategii Jednolitego Rynku Cyfrowego (DSM) Komisja Europejska przedstawiła wniosek w sprawie umożliwienia Europejczykom korzystania z wykupionych treści internetowych w podróży oraz plan unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących prawa autorskiego.

Technologie cyfrowe radykalnie zmieniły sposób uzyskiwania dostępu do treści kreatywnych oraz metody ich tworzenia i rozpowszechniania. 49% internautów w UE używa internetu do słuchania muzyki, oglądania filmów i grania w gry on-line. Wielu z nich, zwłaszcza tych najmłodszych, oczekuje, że będą mogli robić to samo podczas podróży po UE. Tendencje te będą najprawdopodobniej rosnąć, gdyż od 2017 r., wraz ze zniesieniem opłat roamingowych, Europejczycy będą mniej płacili za dostęp do internetu z urządzeń mobilnych w innych państwach członkowskich. Obecnie Europejczycy podróżujący po UE bywają pozbawieni dostępu do niektórych serwisów, mimo że wykupili taki dostęp w swoim kraju. Zaproponowane rozporządzenie w sprawie zapewnienia transgranicznej możliwości przenoszenia internetowych usług w zakresie treści odnosi się do tych ograniczeń, a jego celem jest umożliwienie mieszkańcom UE podróżowania z treściami cyfrowymi, które zakupili lub zaczęli subskrybować w swoim państwie zamieszkania. Przewiduje się, że nowe unijne prawo konsumentów, zacznie obowiązywać w 2017 r. Po przyjęciu rozporządzenia będzie ono stosowane we wszystkich 28 państwach członkowskich.

Ponadto Komisja zaprezentowała wizję nowoczesnego prawa autorskiego UE. Większość przepisów dotyczących prawa autorskiego pochodzi z 2001 r., stąd nie wszystkie zawarte w nich aspekty są dostosowane do potrzeb tworzenia Jednolitego Rynku Cyfrowego w obrębie UE. Ta polityczna zapowiedź znajdzie odzwierciedlenie we wnioskach ustawodawczych i inicjatywach politycznych, które zostaną przedstawione w ciągu najbliższych sześciu miesięcy i będą uwzględniać wszystkie wyniki konsultacji społecznych. Komisja pragnie zapewnić Europejczykom dostęp do legalnych treści, a jednocześnie zagwarantować autorom i innym posiadaczom praw lepszą ochronę i godziwe wynagrodzenie. Plan działania Komisji oparty jest na 4 uzupełniających się filarach o równorzędnym znaczeniu oraz określa długoterminową wizję prawa autorskiego w UE:

Zwiększenie dostępu do treści w całej UE

Zaproponowane przepisy dotyczące możliwości przenoszenia treści są pierwszym krokiem w stronę poprawy dostępu do twórczości kulturalnej. Podróżując po UE, użytkownicy będą mieli dostęp do muzyki, filmów i gier tak samo, jakby przebywali w swoim państwie.

Więcej propozycji zostanie przedstawionych wiosną przyszłego roku. Do priorytetów należą umożliwienie lepszego obiegu treści, zapewnienie Europejczykom szerszego wyboru, wyraźniejsze zaakcentowanie różnorodności kulturowej i stworzenie większych możliwości rozwoju sektora kreatywnego. Komisja pragnie usprawnić transgraniczną dystrybucję programów telewizyjnych i radiowych on-line (dokonując w tym celu przeglądu dyrektywy dotyczącej transmisji satelitarnej i kablowej) oraz ułatwić udzielanie licencji na transgraniczny dostęp do treści.

Dzięki programowi Kreatywna Europa Komisja nadal będzie dążyła do tego, aby kino europejskie docierało do szerszej grupy odbiorców. Plan działania przewiduje rozwój innowacyjnych narzędzi, takich jak europejski agregator portali służących do wyszukiwania stron internetowych, czy centra licencjonowania, które sprzyjałyby dystrybucji filmów dostępnych tylko w niektórych państwach członkowskich.

Wyjątki w dziedzinie praw autorskich w innowacyjnym i integracyjnym społeczeństwie

Wyjątki te będą zezwalały, w określonych przypadkach, na wykorzystanie utworów objętych prawem autorskim, bez wcześniejszej zgody posiadaczy prawa autorskiego. Komisja dokona przeglądu przepisów UE w celu ułatwienia naukowcom stosowania technologii eksploracji tekstów i danych pozwalającej na analizowanie dużych zbiorów danych.

Tworzenie uczciwszej konkurencji

Komisja oceni czy korzystanie w internecie z utworów objętych prawem autorskim, będące rezultatem inwestycji twórców i sektora kreatywnego, odbywa się za należytym upoważnieniem i przy godziwym wynagrodzeniu w ramach licencji. Innymi słowy czy korzyści wynikające z użytkowania tych utworów są sprawiedliwie dzielone. Komisja zbada również, czy istnieje potrzeba rozwiązań na poziomie UE zwiększających pewność prawa, przejrzystość i równowagę w systemie, który reguluje kwestię wynagradzania autorów i wykonawców w UE, biorąc pod uwagę kompetencje na szczeblu UE i na szczeblu krajowym.

Walka z piractwem

Szerszy dostęp do treści pomoże walczyć z piractwem, zważywszy że 22% Europejczyków uważa nielegalne pobieranie treści za dopuszczalne, jeżeli w danym państwie nie ma legalnych alternatyw. Komisja zamierza pójść jeszcze dalej i zapewnić należyte egzekwowanie prawa autorskiego w całej UE w ramach kompleksowego planu poprawy egzekwowania wszelkich rodzajów praw własności intelektualnej.

W 2016 r. będziemy pracować nad europejskimi zasadami podążania śladem pieniędzy („follow-the-money”) i ograniczania przepływów finansowych przedsiębiorstw, które zarabiają na piractwie. Zaangażujemy w to wszystkich najważniejszych partnerów (podmioty prawa autorskiego, dostawców usług reklamowych i płatniczych, organizacje konsumenckie itp.), mając na celu osiągnięcie porozumień do wiosny 2016 r.

Komisja zamierza ulepszyć unijne przepisy w zakresie egzekwowania prawa własności intelektualnej i uczyniła pierwszy krok w tym kierunku, rozpoczynając konsultacje publiczne dotyczące oceny i modernizacji obecnych ram prawnych. Komisja zastanowi się również nad sposobem usprawnienia procesu usuwania nielegalnych treści.

Długoterminowa wizja prawa autorskiego

W przyszłości skuteczne i jednolite stosowanie przepisów dotyczących prawa autorskiego w całej UE przez krajowych ustawodawców i sądy będzie równie ważne jak przepisy same w sobie. Mimo że na razie nie spełniono jeszcze wszystkich warunków pozwalających rozważać pełne ujednolicenie przepisów dotyczących prawa autorskiego w całej UE w formie jednolitego kodeksu praw autorskich i jednolitego tytułu uprawniającego do korzystania z praw autorskich, powinno to pozostać naszym celem na przyszłość.

Dążenie do stworzenia Jednolitego Rynku Cyfrowego

Zaproponowane nowe przepisy prawa autorskiego i umów cyfrowych to pierwsze wnioski ustawodawcze, które mają być przedstawione jako część strategii Jednolitego Rynku Cyfrowego. W sumie do końca przyszłego roku zostanie przedstawionych 16 inicjatyw. Propozycje te stanowią uzupełnienie ostatnich, znacznych postępów w tworzeniu jednolitego rynku cyfrowego: porozumień w sprawie zniesienia opłat roamingowych do czerwca 2017 r., uwzględnienia kwestii neutralności internetu w prawie unijnym i zwiększenia bezpieczeństwa cybernetycznego w UE. Komisja dokłada także wszelkich starań, aby do końca tego roku osiągnąć porozumienie w sprawie zaostrzenia przepisów o ochronie danych.

Więcej informacji znajduje się na stronie Komisji Europejskiej

Data publikacji: 21/12/2015

Dostosowanie unijnych przepisów prawa autorskiego do ery cyfrowej

Długoterminowa wizja prawa autorskiego

Dążenie do stworzenia Jednolitego Rynku Cyfrowego

Przeczytaj również: