Wandering in search of a home: the Ithaca project

Porządek świata określa miejsce człowieka. Starożytna grecka tradycja, opowieści o bogach i herosach, religia i historia – mitologia wyznaczała granice, których śmiertelnikom nie wolno było przekroczyć. Wyznaczała normy. Jednocześnie płynąca z nich wiedza nie była ortodoksyjna – otwarta na polemikę i krytyczny dyskurs, stanowiła pole ekspresji i kreacji nowych wątków. Pole twórczości artystycznej. Tak formowało się dziedzictwo kultury europejskiej.

Projekt Odyseja wyznacza nową oś łącząc Zachód, Wschód i Południe, dekonstruując obowiązujący binaryzm zmuszający do wyboru między Wschodem a Zachodem z jednej, a Północą i Południem z drugiej strony. Nowa oś nie przestaje być polityczna – to linia migracyjna wyznaczona przez cumujące u brzegu pontony przeciążone Uchodźcami, nielegalne przejazdy w ciężarówkach przez kolejne, coraz wyższe mury graniczne, po wymarzony cel – ziemię, która miała być obiecaną. To oś permanentnego rozglądania się za miejscem dla siebie, wiecznej tułaczki w poszukiwaniu domu i próba powrotu do tam, gdzie się jeszcze nie było. Bo jak wrócić do domu, kiedy nie wiadomo, gdzie on jest? Gdzie jesteśmy, kiedy myślimy o domu? Czy dom w ogóle jest pojęciem geograficznym?

To obsesyjna wizja świata w stanie rozpadu, porażonego chaotycznymi aktami tak ekstremalnymi w swym okrucieństwie, że niemożliwe wydawało się ich powtórzenie. Wschód staje się tranzytem – z jednej strony niczym w samym środku drogi, z drugiej zasiekami Europy. Historia zaczyna się „w Polsce, czyli nigdzie”. Historia zaczyna się tam, gdzie pochowani są zmarli i historie, których nie opowiedzieli.

Tak pomyślana dyskusja z tematem wędrówki sprowadzonej do sytuacji kryzysowej, zaczyna ujawniać klisze kulturowe dotyczące założycielskich, antycznych mitów stojących za współczesną historią Europy. Kwestionuje to, co widzialne, bada to, co jest pod. Odrzucając symetryczną dynamikę relacji między dwoma biegunami, otwiera się przestrzeń dla performatywnego społecznego laboratorium – miejsca zderzenia kolektywnej historii z indywidualnym doświadczeniem młodych twórców.  W szczelinie pomiędzy prezentacjami artystycznej narracji prowadzonej przez międzynarodowy zespół Krzysztofa Warlikowskiego stworzone zostanie miejsce, w którym do głosu dojdą współcześni Telemachowie i Penelopy, a których motywacje bywają trudne do odczytania. Performatywny rozrachunek z tradycją i pamięcią poprzez badanie sposobu, w jaki ludzie odpowiadają na siebie i za siebie.